Algemene entingen paarden en pony’s

Het influenzavirus is een zeer besmettelijke virusinfectie van de voorste luchtwegen. De verspreiding van het virus gebeurt van neus tot neus contact, maar verspreidt zich ook via in de lucht zwevende waterdruppeltjes, die vrijkomen bij het hoesten.

Hoe herken je influenza
Influenza veroorzaakt klachten van de voorste luchtwegen zoals hoesten, neusuitvloeiing, hoge koorts en verminderde eetlust. Influenza kan zich snel verspreiden binnen een stal en meerdere paarden kunnen klachten ontwikkelen.

De diagnose stellen
Door middel van een neusswab die wordt afgenomen bij het paard door een dierenarts kan er vast worden gesteld of het dier inderdaad besmet is met het influenzavirus. De neusswab wordt naar een extern laboratorium opgestuurd.

Basisentingen influenza
Het is van belang dat paarden juist gevaccineerd worden tegen het influenzavirus. Wanneer paarden op wedstrijd gaan is het vanuit de KNHS verplicht is om paarden ieder jaar te vaccineren tegen het virus. De KHNS heeft vanaf januari 2022 ook een verplichting van de derde vaccinatie doorgevoerd voor pony’s en de paarden die geboren zijn vanaf 2022. Deze derde vaccinatie werd vanuit de fabrikant en door internationale sportorganisaties al langer geadviseerd. Hieronder een schema van de verplichte entingen voor de veulens van 2022:

Basisvaccinatie veulen: drievoudig

• 1ste vaccinatie: op 6 maanden leeftijd
• 2de vaccinatie: 4-6 weken na de eerste vaccinatie
• 3de vaccinatie: 5 maand na de 2de vaccinatie

Hierna moet het paard elk jaar vóór de vaccinatiedatum van het vorige jaar gevaccineerd worden.

*in de vaccinatie tegen influenza zit ook de tetanusvaccinatie

Tetanus is een aandoening aan het zenuwletsel, die veroorzaakt wordt door een bacterie, welke zich overal in de omgeving bevindt. Wanneer het paard een wond oploopt, kan deze bacterie in de wond gifstoffen produceren, welke ernstige spierspasmen veroorzaken.

Hoe herken je tetanus
Een paard met tetanus gaat stijf lopen, ontwikkelt een “kaakklem” kan de mond niet meer openen en het derde ooglid (een lijmvliesplooi) komt voor het oog. Als dit zich verder ontwikkelt, gaat het paard liggen met spasmen in de benen en komt niet meer op. Wanneer een paard tetanus oploopt, is dit in veel gevallen fataal.

Gelukkig geeft vaccinatie 100% bescherming tegen tetanus en komt door wijdverspreide vaccinatie deze aandoening nog maar nauwelijks voor.

Vaccinatie tegen tetanus
De vaccinatie tegen tetanus gaat gepaard met de influenzavaccinatie die jaarlijks aan paarden en pony’s gegeven wordt.

Rhinopneumonie is een virusinfectie veroorzaakt door het herpesvirus. Over het algemeen zijn de ziekteverschijnselen erg uiteenlopend. Van koorts, hoesten en loopneus naar aborteren en neurologische problemen. Dit komt omdat er meerdere varianten zijn van het virus. Hieronder de varianten uitgelegd:

Verkoudsheidsvorm
De verkoudheidsvorm van rhinopneumonie komt met name voor bij jonge paarden. Klachten die gezien worden zijn hoesten, koorts, neusuitvloeiing, dikke benen en een wisselende eetlust.

Abortusvorm
Bij drachtige merries kan de abortusvorm optreden bij paarden die geïnfecteerd zijn met het virus. Vaak wordt het veulen te vroeg en doodgeboren, soms is het veulen levend maar sterft vaak snel na de geboorte. De vrucht, placenta en vaginale uitvloeiing zitten vol virusdeeltjes en zijn daarmee een grote besmettingsbron voor andere paarden. Het is dan ook van belang om een merrie verdacht van een abortus als gevolg van rhino te isoleren van andere paarden en met name van drachtige merries.

Neurologische vorm
Dit is de vorm die gelukkig relatief weinig voorkomt. Deze variant heeft vaak wel grote consequenties voor het dier. De neurologische vorm geeft schade aan het ruggenmerg waardoor paarden niet meer goed kunnen plassen/mesten en atactisch (ongecoördineerd) worden in de achterbenen. In een later stadium liggen de paarden en kunnen ze niet meer in de benen komen.

Vaccinaties tegen rhinopneumonie
Vaccineren geeft een goede bescherming tegen de verkoudheidsvariant van het virus. Na de initiële basisvaccinatie, is het advies om 2 keer per jaar te vaccineren tegen rhino. Dit vaccinatieschema zorgt ook voor een verminderde uitscheiding en verspreiding van het virus op stal en vermindert daarmee de kans op de neurologische vorm van rhino. Ondanks vaccinatie kan de neurologische variant echter nog steeds voorkomen.

Drachtige merries kunnen 3 keer in de dracht gevaccineerd worden (op 5,7 en 9 maanden van de dracht). Dit vermindert de uitscheiding en verspreiding van het virus, maar geeft geen volledige bescherming tegen abortus.

Bij vaccinatie tegen rhinopneumonie is het van belang dat alle paarden op stal gevaccineerd worden.

Droes is een infectie die wordt veroorzaakt door een bacterie. Droes wordt vaak binnengebracht op stal door een paard dat droes heeft of een zogenaamde drager is. Droes is erg besmettelijk en kan zich dus snel over meerdere paarden verspreiden. Na een doorgemaakte infectie ontwikkelen paarden enige mate van immuniteit tegen droes waardoor ze een langere periode (gemiddeld 5 jaar) beschermd zijn.

Hoe herken je droes
Meestal begint het met koorts en niet willen eten. Daarna ontwikkelen de paarden een snotneus en opgezette lymfeknopen in de keel en/of onder de kaak. De lymfeknopen worden abcessen die uiteindelijk doorbreken.

De diagnose stellen
Het klinisch beeld is vaak heel suggestief voor droes. De diagnose kan bevestigd worden middels een neusswab of het insturen van pus uit een opgezette lymfeknoop.

Vaccinaties tegen droes
Er bestaat een vaccinatie tegen droes. Dit is geen verplichte vaccinatie maar wordt in bepaalde omstandigheden wel geadviseerd. Neem contact met ons op voor meer informatie over de vaccinatie tegen droes.

Het West-Nijl virus wordt overgebracht door muggen en kan neurologische klachten bij paarden veroorzaken. In 2021 is West-Nijl gediagnosticeerd bij mensen en vogels in Nederland, wat bewijs is voor het voorkomen van het virus en de muggen in ons land. Er zijn echter tot op heden (maart 2022) geen bevestigde gevallen van paarden met West-Nijl in Nederland, dit is in onze buurlanden wel het geval.

Hoe herken je het West-Nijl virus
De virusinfectie verloopt bij een groot deel van de paarden zonder ernstige symptomen. Dit gebeurt niet bij alle paarden, soms krijgen ze last van koorts en verminderde eetlust. Ongeveer 10% van de West-nijl patiënten ontwikkelen in ernst variërende klachten van het zenuwstelsel. Dit kan beginnen met spiertrillingen, ongecoördineerd lopen en gedragsveranderingen. De spiertrillingen treden vaak op rond de neus en de ogen van het paard. In sommige gevallen raken paarden verlamd en kunnen ze niet meer in de benen komen.

De diagnose stellen
De diagnose wordt gesteld door middel van bloedonderzoek op antilichamen tegen het West-Nijl virus.

Vaccinaties tegen het West-Nijlvirus
Er is een vaccin dat goede bescherming geeft tegen een besmetting met het West-Nijl virus. Na de basisvaccinatie van 2 entingen, moet de vaccinatie jaarlijks herhaald worden. De start van de vaccinatie vindt idealiter in het voorjaar plaats, voor het muggenseizoen. Omdat West-Nijl door muggenbeten overgedragen wordt en dus niet van paard tot paard, is het ook effectief om een individueel paard op stal te vaccineren.